Czym jest pełnomocnictwo substytucyjne?
Pełnomocnik może ustanowić dla swojego mocodawcy innych pełnomocników. Jednak może to uczynić tylko wtedy, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa (art. 106 Kodeksu cywilnego).
Mocodawca decydując o udzieleniu pełnomocnictwa konkretnej osobie kieruje się zwykle zaufaniem do niej i przekonaniem, że dokonując czynności prawnej w jego imieniu jest ona w stanie należycie dbać o jego interesy. Przyjmując takie założenie należy ograniczyć możliwość posłużenia się przez pełnomocnika osobami trzecimi przy dokonywaniu czynności prawnej w imieniu i na rzecz reprezentowanego. W związku z tym pełnomocnik może ustanowić innych pełnomocników zwanych substytutami. Mogą oni działać ze skutkiem dla jego mocodawcy tylko na podstawie dodatkowego upoważnienia wynikającego z treści pełnomocnictwa albo wtedy, gdy upoważnienie takie wynika z ustaw lub ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.
Substytut może dokonywać czynności prawnych w imieniu samego mocodawcy ze skutkami w jego sferze prawnej. Ustanowienie substytuta nie pozbawia umocowania pierwotnego pełnomocnika ani mocodawcy. Zatem substytucja to nie to samo co instytucja przeniesienia pełnomocnictwa polegająca przeniesieniu umocowania na inną osobę, które połączone jest z utratą umocowania przez samego pełnomocnika.
Pełnomocnik ustanawiając substytuta może umocować go do reprezentowania mocodawcy w zakresie odpowiadającym zakresowi jego własnego umocowania lub w zakresie węższym od tego ostatniego. Nie może on jednak umocować substytuta w szerszym zakresie.
Należy podkreślić, że wygaśnięcie pełnomocnictwa udzielonego bezpośrednio przez mocodawcę nie jest równoznaczne z wygaśnięciem pełnomocnictwa substytucyjnego. Jeśli do wygaśnięcia pierwotnego pełnomocnictwa nie doszło z przyczyny stanowiącej jednocześnie przyczynę wygaśnięcia dalszego pełnomocnictwa (np. śmierć mocodawcy), to ostatnie pełnomocnictwo nadal pozostaje w mocy. W razie zaś jego wygaśnięcia do działania dalszego pełnomocnika po wygaśnięciu pełnomocnictwa stosuje się art. 105 Kodeksu cywilnego