Obowiązkowe zastępstwo przed Sądem Najwyższym

Obowiązkowe zastępstwo przed Sądem Najwyższym

W postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych, a w sprawach własności przemysłowej także przez rzeczników patentowych. Zastępstwo to dotyczy również czynności procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, ale podejmowanych przed sądem niższej instancji (art. 87.1 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego).

Począwszy od sporządzenia skargi kasacyjnej lub zażalenia skierowanego do Sądu Najwyższego, przez udział w rozprawie lub na posiedzeniu strona może działać tylko przez adwokata lub radcę prawnego. Może ona jednak żądać od sądu drugiej instancji uzasadnienia wyroku (postanowienia co do istoty sprawy w postępowaniu nieprocesowym) oraz postanowień podlegających zaskarżeniu zażaleniem.

Istotą przymusu adwokacko-radcowskiego jest wyłączenie w postępowaniu przed Sądem Najwyższym tzw. zdolności postulacyjnej strony, jej organu, przedstawiciela ustawowego oraz pełnomocników nie będących adwokatami lub radcami prawnymi. W efekcie czynności podejmowane przez podmioty nie będące adwokatami lub radcami prawnymi są bezskuteczne.

Przy sporządzaniu skargi pełnomocnik może posługiwać się projektami sporządzonymi przez osoby trzecie (również przez samą stronę). Z reguły dla zachowania przymusu adwokacko-radcowskiego wystarczy, jeśli pełnomocnik podpisze skargę. Jednak sam podpis pełnomocnika nie jest wystarczający, jeśli z treści skargi w sposób niewątpliwy wynika, że została ona sporządzona przez samą stronę, a jej poziom merytoryczny nie odpowiada wymaganiom, które można postawić nawet przeciętnemu profesjonalnemu pełnomocnikowi. Przymus adwokacko-radcowski został bowiem wprowadzony po to, aby skarga kasacyjna została sporządzona w sposób fachowy.

Sąd Najwyższy uznał, że nie można uznać za udzielenie pełnomocnictwa telefoniczne upoważnienie adwokata do wniesienia skargi kasacyjnej.

Przymus adwokacko-radcowski nie obowiązuje w postępowaniu o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oraz, gdy stroną, jej organem, jej przedstawicielem ustawowym lub pełnomocnikiem jest:

1. sędzia,

1. prokurator,

2. notariusz,

3. profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych,

4. adwokat,

5. radca prawny,

6. radca Prokuratorii Generalnej Skarbu państwa.

Przymus adwokacko-radcowski nie obowiązuje także, gdy zastępstwo procesowe Skarbu Państwa wykonywane jest przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa (art. 87.1 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego).