Obrona obligatoryjna w postępowaniu przed sądem okręgowym
Oskarżony musi mieć obrońcę także w postępowaniu przed sądem okręgowym, jeśli zarzucono mu zbrodnię. W takiej sytuacji udział obrońcy w rozprawie głównej jest obowiązkowy (art. 80 Kodeksu postępowania karnego). Obowiązek ten występuje tylko w postępowaniu sądowym. Nie dotyczy zatem postępowania przygotowawczego. Oskarżony nie może więc korzystać z obrony obligatoryjnej, gdy odpowiada przed sądem okręgowym za występek.
Obowiązkowy udział obrońcy w rozprawie realizowany jest wtedy, gdy obrońca uczestniczy w rozprawie i wcześniej miał realną możliwość przygotowania się do niej.
W sprawach, w których udział obrońcy oskarżonego w rozprawie jest obowiązkowy, niestawiennictwo obrońcy na którąkolwiek z rozpraw lub oddalenie się przez niego z jakichkolwiek powodów w czasie jej trwania stanowi, aż do momentu udania się na naradę, oczywistą przeszkodę do kontynuowania rozprawy i musi skutkować jej przerwaniem lub odroczeniem. Procedowanie w takim wypadku pod nieobecność obrońcy stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą z art. 439 § 1 pkt 10 Kodeksu postępowania karnego.
Często zdarza się, że obrońca, który się stawił, nie złożył podpisanego przez oskarżonego upoważnienia do obrony (nie zrobił tego także oskarżony ustnie do protokołu), a następnie w określonym terminie nie uzupełnił tego braku. Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że niezłożenie upoważnienia do obrony w dniu jej podjęcia ani w zadeklarowanym terminie nie świadczy o naruszeniu obowiązków wynikających z art. 80 k.p.k. i nie wywołuje skutków określonych w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. (bezwzględnej przyczyny odwoławczej). Wymóg posiadania obrońcy i jego udziału w rozprawie jest spełniony również wtedy, gdy adwokat oświadcza, że staje w imieniu oskarżonego i następnie podejmuje obronę, a oskarżony nie sprzeciwia się tym czynnościom.