Ograniczenie uprawnień prokurenta

Do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości wymagane jest pełnomocnictwo do poszczególnej czynności (art. 109.3 Kodeksu cywilnego).

Pierwsze dwie czynności, które są wyłączone z zakresu prokury to zbycie przedsiębiorstwa i oddanie go do czasowego korzystania (należy przez nie rozumieć np. wydzierżawienie przedsiębiorstwa i ustanowienie na nim użytkowania).

Następne dwie czynności stanowią dowód na szczególne znaczenie nieruchomości jako składnika majątkowego. Prokurent nie może bowiem zbywać, ani obciążać nieruchomości.

Kiedy mamy do czynienia z prokurą łączną, a kiedy z samoistną?

Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie albo samodzielnie. Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie albo samodzielnie. W pierwszym wypadku jest to prokura łączna, a w drugim samoistna. Udzielenie prokury kilku osobom łącznie powoduje umocowanie każdej z nich w takim samym zakresie. W przypadku udzielenia prokury kilku osobom, mocodawca musi zdecydować, czy powinni oni działać łącznie, czy samodzielnie.

W przypadku prokury łącznej każdy z prokurentów zawsze jest umocowany do samodzielnego odbioru oświadczeń oraz pism kierowanych do przedsiębiorcy.

Istnieje też tzw. prokura łączna niewłaściwa. Udziela się jej z zastrzeżeniem, że prokurent może działać tylko łącznie z inną osobą, a w praktyce – z członkiem zarządu przedsiębiorcy będącego osobą prawną (spółką kapitałową) lub wspólnikiem spółki osobowej.

Czym jest prokura oddziałowa?

Prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa. Jest to tzw. prokura oddziałowa (art. 109.5 Kodeksu cywilnego).

Brak prawnej definicji oddziału przedsiębiorstwa. Przyjmuje się jednak, że oddział to wyodrębniona i samodzielna organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywana przez przedsiębiorce poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności.

Zakaz przenoszenia prokury

Prokura różni się od pełnomocnictwa m.in. tym, że istnieje bezwzględny zakaz ustanowienia przez prokurenta dalszego prokurenta (art. 109.6 Kodeksu cywilnego). Zakaz ten dotyczy nie tylko ustanowienia prokurenta substytucyjnego, ale również przeniesienia prokury. Przez przeniesienie prokury rozumie się umocowanie przez prokurenta kolejnej osoby do działania w charakterze prokurenta połączonego z utratą umocowania przez niego samego.

Prokurent może jednak udzielić pełnomocnictwa szczególnego i rodzajowego. Możliwość ta nie jest uzależniona od wyraźnego przyznania mu jej w treści prokury. Prokurent nie może jednak udzielić pełnomocnictwa ogólnego.

Udzielając pełnomocnictwa szczególnego lub rodzajowego prokurent związany jest zakresem własnego umocowania. Może więc udzielić pełnomocnictwa wyłącznie do takich czynności, które należą do czynności prawnych objętych granicami umocowania wynikającego z prokury.

Nie ma żadnych przeszkód, aby prokurent udzielił pełnomocnictwa procesowego.