Ustanowienie obrońcy
Obrońcę w postępowaniu karnym ustawia oskarżony. Oskarżonym jest osoba, przeciwko której wniesiono oskarżenie do sądu, jak również osoba, co do której prokurator złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania (art. 71 § 2 Kodeksu postępowania karnego). Często ustanowienie obrońcy osobiście przez oskarżonego może być utrudnione np. gdy oskarżony (podejrzany) jest pozbawiony wolności. W takim wypadku przepisy pozwalają na możliwość ustanowienia dla oskarżonego pozbawionego wolności obrońcy przez inną osobę, która nie musi być osobą najbliższą w rozumieniu art. 115 § 1 Kodeksu karnego. Organ procesowy powinien jednak powiadomić o tym oskarżonego.
Czasowe ustanowienie obrońcy z reguły wykorzystywane jest do zapoznania się z aktami sprawy oraz uzyskania zezwolenia na widzenie. W trakcie widzenia zazwyczaj dochodzi do podpisania upoważnienia do obrony bezpośrednio już przez samego podejrzanego (oskarżonego).
Kodeks postępowania karnego nie wymaga, aby udzielenie upoważnienia do obrony nastąpiło w formie pisemnej. Upoważnienia do obrony można również udzielić przez złożenie oświadczenia przez oskarżonego (podejrzanego) do protokołu organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze (np. protokołu przesłuchania w charakterze podejrzanego, protokołu posiedzenia toczącego się w przedmiocie tymczasowego aresztowania, protokołu rozprawy itp).
Jeśli już upoważnienie do obrony zostało sporządzone w formie pisemnej, powinno zawierać:
-
imię i nazwisko oskarżonego (podejrzanego);
-
oznaczenie nazwiska obrońcy,
-
zakres udzielonego upoważnienia do obrony;
-
własnoręczny podpis oskarżonego.
Bardzo często zdarza się, że ustanowiony przez oskarżonego obrońca nie bierze udziału w czynności procesowej (np. w przesłuchaniu, czy rozprawie) i ustanawia w tym celu substytuta. Oskarżony może nie zgodzić się na udział substytuta i jednocześnie cofnąć swoją wcześniejszą zgodę na udzielenie przez obrońcę substytucji.