Wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego
Wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu z chwilą zawiadomienia go o tym, a w stosunku do przeciwnika i innych uczestników – z chwilą doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd (art. 94 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego).
Adwokat lub radca prawny, który wypowiedział pełnomocnictwo, obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku. Każdy inny pełnomocnik powinien, mimo wypowiedzenia, działać za mocodawcę przez ten sam czas, jeżeli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych (art. 94 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego).
Przepis nic nie mówi o formie, w jakiej pełnomocnictwo powinno być wypowiedziane. Należy więc przyjąć, że zarówno mocodawca, jak i pełnomocnik procesowy mogą wypowiedzieć pełnomocnictwo w dowolnej formie, a więc pisemnie lub ustnie do protokołu rozprawy.
W przypadku wypowiedzenia pełnomocnictwa w formie pisemnej zaleca się, aby mocodawca dołączył do pisma zawiadamiającego sąd o wypowiedzeniu pełnomocnictwa taką liczbę jego odpisów, ile jest podmiotów po stronie przeciwnej oraz ile jest jeszcze innych uczestników postępowania. Pozwala to na przyspieszenie oraz ułatwienie sądowi zawiadomienie tych osób o wygaśnięciu pełnomocnictwa dotychczasowego pełnomocnika i pozwoli na uniknięcie ujemnych skutków braku wiedzy o tym fakcie przez stronę przeciwną oraz innych uczestników postępowania. Chodzi tu w szczególności o skuteczność takiego pełnomocnika i działania strony przeciwnej w stosunku do niego.
Należy podkreślić, że wszelkie doręczenia byłemu pełnomocnikowi strony, po zawiadomieniu sądu przez mocodawcę o wypowiedzeniu pełnomocnictwa są nieskuteczne. Na przykład doręczenie wyroku sądu pierwszej instancji w takiej sytuacji nie powoduje rozpoczęcia biegu terminu do wniesienia apelacji.
W momencie wygaśnięcia pełnomocnictwa procesowego wygasają także dalsze pełnomocnictwa (substytucje).
Jeśli mocodawca nie zwolni adwokata lub radcy prawnego od obowiązku działania po wypowiedzeniu przez nich pełnomocnictwa mocodawcy, muszą oni działać za stronę jeszcze przez 2 tygodnie. Zabezpiecza to interesy reprezentowanej dotychczas strony w toczącym się postępowaniu cywilnym. Dwutygodniowy termin, o którym mowa zaczyna biec od chwili, gdy mocodawca dowiedział się od pełnomocnika o wypowiedzeniu pełnomocnictwa. W stosunku do sądu wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego dokonane przez pełnomocnika odnosi skutek prawny w momencie zawiadomienia o tym tego sądu.
Jeśli strona, której przyznano już adwokata lub radcę prawnego z urzędy udzieli pełnomocnictwa innemu adwokatowi lub radcy, udzielenie to traktowane jest jako wypowiedzenie pełnomocnictwa pełnomocnikowi ustanowionemu z urzędu.
Adwokat lub radca prawny ustanawiany jest dla strony zwolnionej przez sąd w całości lub w części od kosztów sądowych, a także dla strony niezwolnionej od kosztów sądowych, jeśli złoży ona oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania siebie i rodziny Zatem ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika dla strony lub uczestnika postępowania jest niezależne od zwolnienia od kosztów sądowych.
Przepis art. 94 Kodeksu postępowania cywilnego stosuje się odpowiednio do adwokata lub radcy prawnego ustanowionego przez sąd w przypadku zwolnienia go od obowiązku zastępowania strony w procesie. Odpowiednie stosowanie oznacza, że zwolnienie adwokata lub radcy prawnego ustanowionych z urzędu odniesie skutek w momencie zawiadomienia ich o tym przez sąd. Dotyczy to także ustanowionego w ich miejsce innego adwokata lub radcy prawnego.